Fosforan sodu (E339) – zastosowanie i właściwości

W świetle rosnącej świadomości społecznej na temat zdrowego odżywiania, coraz więcej osób interesuje się składem spożywanych przez siebie produktów. Jednym ze składników, które coraz częściej można znaleźć na etykietach jest fosforan sodu, oznaczony jako E339. Czym jest ten tajemniczy składnik, jakie pełni funkcje i czy jego spożycie jest bezpieczne dla naszego organizmu?

Czym jest fosforan sodu (E339)?

Fosforany sodu to ogólne określenie na rodzinę związków chemicznych, będących solami kwasu fosforowego i sodu. W skład tej grupy wchodzi kilka związków o różnych właściwościach fizykochemicznych. W przemyśle spożywczym najczęściej wykorzystuje się trzy z nich: jednofosforan sodu (E339(i)), difosforan sodu (E339(ii)) oraz trójfosforan sodu (E339(iii)). Są to substancje o właściwościach buforujących, stabilizujących i emulgujących, które znajdują zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu spożywczego.

Gdzie można znaleźć fosforan sodu – lista produktów

Fosforany sodu znajdziemy w wielu produktach spożywczych. Są one używane między innymi jako:

• Regulator kwasowości w napojach gazowanych.
• Stabilizator i emulgator w produktach mlecznych takich jak śmietana, sery topione, jogurty.
• Utrwalacz barwy i kształtu w przetworach mięsnych jak parówki, kiełbasy czy szynki.
• Substancja spulchniająca w pieczywie i innych wypiekach.
• Regulator kwasowości i substancja zwiększająca pojemność wiązania wody w konserwach i przetworach owocowo-warzywnych.

Bezpieczeństwo i normy spożycia dla człowieka

Choć używanie fosforanów sodu jest legalne i dozwolone przez prawo, nie oznacza to, że są one całkowicie bezpieczne. Ich spożycie powinno być kontrolowane i ograniczone, szczególnie u osób ze schorzeniami nerek, które mogą mieć problem z usuwaniem nadmiaru fosforanów z organizmu. Zbyt wysokie spożycie tych związków może prowadzić do zaburzeń w gospodarce wapniowo-fosforanowej i w konsekwencji do osteoporozy.

Według Europejskiego Urzędu Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), bezpieczne dzienne spożycie fosforanów (w przeliczeniu na fosfor) wynosi 40 mg na kilogram masy ciała.

Podsumowując, fosforany sodu są powszechnie używane w przemyśle spożywczym, ale zawsze warto zwrócić uwagę na ilość tego rodzaju dodatków w naszej diecie.

Źródła naukowe:

• European Food Safety Authority. Re‐evaluation of phosphoric acid–phosphates – di‐, tri‐ and polyphosphates (E 338–341, E 343, E 450–452) as food additives and the safety of proposed extension of use. EFSA Journal 2019;17(6):5714.
•  J. Swain, J. Soutar, R. Lobley, C. Smith. The absorption of di‐, tri‐ and monosodium phosphate in the rumen of the cow and their effect on saliva production. British Journal of Nutrition, 1977, 37(2), 357-366.
• EFSA Panel on Food Additives and Nutrient Sources added to Food (ANS) et al. Scientific Opinion on the re-evaluation of phosphoric acid–phosphates – di-, tri- and polyphosphates (E 338–341, E 343, E 450–452) as food additives. EFSA Journal. 2019, 17(6), 5714.